İBNÜ’l-MÜLAKKIN

Ebu Hafs Siracüddin Ömer b. Ali b. Ahmed el-Ensari el-Mısri (ö. 804/1401)

HAYATI VE EĞİTİMİ

24 Rebiülevvel 723 (2 Nisan 1323) tarihinde Kahire’de dünyaya gelen İbnü’l-Mülakkın, babasının el yazısıyla kaydettiği bir belgede bu tarihi doğrulamıştır. Endülüs’e yerleşen Medineli ensarın soyundan gelen İbnü’l-Mülakkın’ın babası, Batı Afrika’daki Tekrur bölgesinden Mısır’a gelerek Kahire’ye yerleşmişti. Babası, tanınmış bir nahiv alimi olup İbnü’l-Mülakkın’ın doğumundan bir yıl sonra vefat etti. Ölümünden önce oğlunun himayesini arkadaşı İsa el-Mağribi’ye vasiyet etti. İbnü’l-Mülakkın, üvey babasından Kur’an-ı Kerim’i öğrendi ve hıfzını tamamladı. Maliki fıkhını öğrendikten sonra Şafii mezhebine geçti ve Nevevi’nin "Minhacü’t-talibin" eserini ezberledi.

Kahire’nin önde gelen alimlerinden Arapça, fıkıh ve kıraat dersleri aldı. İskenderiye, Kudüs, Dımaşk, Mekke ve Medine gibi önemli ilim merkezlerinde tahsilini sürdürdü. Fethuddin İbn Seyyidünnas, Halil b. Keykeldi el-Alai, Moğultay b. Kılıç ve Kutbüddin el-Halebi gibi alimlerden hadis; Takıyyüddin es-Sübki, Cemaleddin el-İsnevi ve İzzeddin İbn Cemaa gibi alimlerden fıkıh ve usulü; Ebu Hayyan el-Endelüsi ve Cemaleddin İbn Hişam en-Nahvi gibi alimlerden Arapça öğrendi. Ayrıca Yusuf b. Abdurrahman el-Mizzi ve Zehebi’den icazet aldı.

İLMİ KARİYERİ VE ESERLERİ

İbnü’l-Mülakkın, fıkıh, hadis, tefsir, tarih, biyografi, kıraat ve Arap dili gibi birçok alanda kendini yetiştirdi. Darü’l-hadisi’l-Kamiliyye, Kubbetü’s-Salih ve Sabıkıyye gibi medreselerde ders verdi. Talebeleri arasında İbn Hacer el-Askalani, Veliyyüddin el-Irakī, Sıbt İbnü’l-Acemi, Takıyyüddin el-Makrizi ve İbnü’d-Demamini gibi önemli alimler bulunmaktadır. Bir süre kadı naibliği yaptıktan sonra 780 (1378) yılında Kahire Şafii kadılığına atanmak istedi, ancak rakiplerinin engellemesi üzerine tutuklandı. Daha sonra serbest bırakılan İbnü’l-Mülakkın, zamanını tamamen telif ve öğretime ayırdı. 26 Rebiülevvel 804 (3 Kasım 1401) tarihinde Kahire’de vefat etti.

ESERLERİ

İbnü’l-Mülakkın, genç yaşta başladığı ilmi çalışmalarıyla yaklaşık 300 eser kaleme aldı. Ancak kütüphanesinin yanması nedeniyle birçok eseri günümüze ulaşamadı. Eserleri arasında hadis, fıkıh, tefsir, biyografi ve tasavvuf gibi alanlarda önemli çalışmalar bulunmaktadır.

A) Hadis Eserleri

  1. Şevahidü’t-tavzih fi şerhi’l-Camiʿi’s-sahih: Buhari’nin "Sahih"inin şerhidir.
  2. Muhtasaru İstidraki’l-Hafız eẕ-Ẕehebi ʿala Müstedreki Ebi ʿAbdillah el-Hakim: Zehebi’nin "Telhisü’l-Müstedrek" eserinin muhtasarıdır.
  3. el-Bedrü’l-münir fi tahrici ehadisi’ş-Şerhi’l-kebir: Rafii’nin "Fethu’l-ʿaziz" eserindeki hadislerin tahricidir.
  4. el-İʿlam bi-fevaʾidi ʿUmdeti’l-ahkam: Cemmaili’nin "ʿUmdetü’l-ahkam" eserinin şerhidir.
  5. Tuhfetü’l-muhtac ila edilleti’l-Minhac: Nevevi’nin "Minhacü’t-talibin" eserindeki hadislerin tahricidir.

B) Fıkıh Eserleri

  1. ʿUmdetü’l-muhtac ila Kitabi’l-Minhac: Nevevi’nin "Minhacü’t-talibin" eserinin şerhidir.
  2. ʿUcaletü’l-muhtac ila tevcihi’l-Minhac: Aynı eserin daha küçük bir şerhidir.
  3. et-Teẕkire fi’l-fıkhi’ş-Şafiʿi: Şafii fıkhına dair önemli bir eserdir.

C) Biyografi Eserleri

  1. el-ʿİkdü’l-müẕheb fi tabakati hameleti’l-meẕheb: Şafii alimlerinin biyografilerini içerir.
  2. Tabakatü’l-evliyaʾ: Tasavvuf büyüklerinin hayatlarını anlatır.
  3. Nüzhetü’n-nüzzar fi kuḍati’l-emsar: Mısır kadılarının biyografilerini içerir.

D) Diğer Eserleri

  1. Tefsiru garibi’l-Kurʾan: Kur’an-ı Kerim’deki garip kelimelerin tefsiridir.
  2. Gayetü’s-sul fi hasaʾisi’r-Resul: Hz. Peygamber (SAV)’in özelliklerini anlatır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Soru: İbnü’l-Mülakkın hangi mezhebe bağlıydı?
Cevap: İbnü’l-Mülakkın, Şafii mezhebine bağlıydı.

Soru: İbnü’l-Mülakkın’ın en önemli eseri hangisidir?
Cevap: "el-Bedrü’l-münir fi tahrici ehadisi’ş-Şerhi’l-kebir" en önemli eserlerinden biridir.

Soru: İbnü’l-Mülakkın’ın talebeleri kimlerdir?
Cevap: İbn Hacer el-Askalani, Veliyyüddin el-Irakī ve Takıyyüddin el-Makrizi gibi alimler onun talebeleridir.

Soru: İbnü’l-Mülakkın’ın biyografi eserleri nelerdir?
Cevap: "el-ʿİkdü’l-müẕheb fi tabakati hameleti’l-meẕheb" ve "Tabakatü’l-evliyaʾ" önemli biyografi eserleridir.

Soru: İbnü’l-Mülakkın’ın tefsirle ilgili eseri var mıdır?
Cevap: Evet, "Tefsiru garibi’l-Kurʾan" adlı eseri Kur’an’daki garip kelimeleri açıklar.

İBNÜ’l-MÜLAKKIN Tefsiri

PDF İndir PDF İndir