Seyyid b. Kutb b. İbrahim b. Hüseyn eş-Şazili (1906-1966)
SEYYİD KUTUB’UN HAYATI
9
Ekim 1906’da Mısır’ın Asyut vilayetine bağlı Muşa köyünde dünyaya gelen Seyyid
Kutub, Hindistan kökenli bir babanın oğluydu. Babası el-Hac Kutub b. İbrahim,
Mısır’ın İngiliz işgalinden kurtulması için mücadele eden el-Hizbü’l-Vatani’nin
aktif bir üyesiydi. İlk öğrenimini köyünde tamamlayan Kutub, 1921’de Kahire’ye
giderek eğitimine devam etti. 1926’da Öğretmen Okulu’ndan mezun olduktan sonra
Külliyyetü Dari’l-ulum’a girdi ve 1933’te buradan mezun oldu. Öğrencilik
yıllarında Abbas Mahmud el-Akkād ile tanışan Kutub, onun görüşlerinden derinden
etkilendi. Üniversitede öğrenci hareketlerine katıldı ve edebiyatla ilgilendi.
Mezuniyetinin ardından altı yıl boyunca ilkokul öğretmenliği yaptı ve eğitim
sisteminin iyileştirilmesi için reform taslakları hazırladı.
EDEBİYAT VE SİYASETLE İLGİSİ
Seyyid
Kutub, edebiyat dünyasında hızla yükseldi ve Akkād’ın çevresinde yer alarak
edebi tartışmalara katıldı. Öğrencilik yıllarında Vefd Partisi’ne üye olan Kutub,
1942’de bu partiden ayrılarak Sa‘diyyin Partisi’ne geçti. Ancak 1945’te siyasi
partilerle ilişkisini tamamen kesti. II. Dünya Savaşı sonrasında edebi ilgisi
devam etse de yazılarında siyasi ve toplumsal meseleler ön plana çıkmaya
başladı.
AMERİKA DENEYİMİ VE DÖNÜŞÜ
1948’de
Amerika Birleşik Devletleri’ne giden Seyyid Kutub, burada Batı hayat tarzını
yakından gözlemleme fırsatı buldu. New York ve Colorado’da eğitimle ilgili
araştırmalar yaptı ve çeşitli eyaletleri gezdi. Amerika’dan döndüğünde Batı
sisteminin keskin bir eleştirmeni olarak tanındı. Mısır’a döndükten sonra
Maarif Bakanlığı’nda çalışmaya başladı, ancak 1952’de bu görevinden istifa
etti.
İHVAN-I MÜSLİMİN İLE İLİŞKİSİ VE HAPİS YILLARI
1952’deki askeri darbenin ardından Hür Subaylar’la yakın ilişki kuran Kutub, İhvan-ı Müslimin teşkilatına katıldı. Ancak 1954’te İhvan-ı Müslimin’in kapatılmasıyla birlikte tutuklandı ve 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Hapishanede geçirdiği yıllarda Fi Ẓılali’l-Kurʾan adlı tefsirini yazmaya devam etti. 1964’te tahliye edildikten sonra Meʿalim fi’t-tarik adlı kitabını kaleme aldı. Bu kitap, onun tekrar tutuklanmasına ve 1966’da idam edilmesine yol açtı.
ESERLERİ VE ETKİLERİ
Seyyid Kutub’un eserleri, İslam dünyasında geniş bir kitle tarafından okundu ve etkili oldu. Fi Ẓılali’l-Kurʾan, Meʿalim fi’t-tarik ve el-ʿAdaletü’l-ictimaʿiyye fi’l-İslam gibi kitapları, İslami hareketlerin temel kaynakları arasında yer aldı.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Soru: Seyyid
Kutub kimdir?
Cevap: Seyyid Kutub, 20. yüzyılın önemli İslam düşünürlerinden
biridir. Mısır’da doğmuş, İhvan-ı Müslimin teşkilatına katılmış ve İslami
hareketlerin ideolojik temellerini atmıştır.
Soru: Seyyid
Kutub’un en önemli eserleri nelerdir?
Cevap: Fi Ẓılali’l-Kurʾan, Meʿalim fi’t-tarik ve el-ʿAdaletü’l-ictimaʿiyye
fi’l-İslam, Seyyid Kutub’un en bilinen eserleridir.
Soru: Seyyid
Kutub neden idam edildi?
Cevap: Seyyid Kutub, 1965’te İhvan-ı Müslimin’i yeniden canlandırma
faaliyetlerine katıldığı gerekçesiyle tutuklandı ve 1966’da idam edildi.
Soru: Seyyid
Kutub’un etkisi ne kadar sürdü?
Cevap: Seyyid Kutub’un eserleri ve fikirleri, İslam dünyasında
halen etkisini sürdürmekte ve birçok İslami hareketin temelini oluşturmaktadır.
