Ebu Muhammed İsmail b. Abdirrahman es-Süddi el-Kebir
el-Kufi (v. 127/745), Hicaz'da doğmuş ve Kufe'de yaşamıştır. Sahabilerden
rivayetlerde bulunmuş olması, onun 49 (669) yılından önce doğduğuna işaret
eder. Babasının aslen İsfahan'ın ileri gelenlerinden olduğu kayıt altına
alınmıştır (Ebu Nuaym, I, 247). Kufe'deki büyük mescidin kapısında oturarak baş
örtüsü sattığı ve tefsir dersleri verdiği için "Süddi" lakabıyla
tanınmıştır.
Kureyşli Zeyneb bint Kays b. Mahreme'nin azatlısı olduğundan
dolayı "Kureşi" nisbesiyle de anılmıştır. Torunu Muhammed b. Mervan,
"Süddi es-Sagir" lakabıyla bilinmekte olup, hadis otoriteleri
tarafından "kezzab" olarak nitelendirilmiş ve hadislerinin kabul
edilmemesi konusunda fikir birliğine varılmıştır (İbn Ebu Hatim, VIII, 86).
RİVAYETLER VE HADİS KAYNAKLARI
Süddi, sahabeden Abdullah b. Ömer, Hz. Hasan, Ebu Hüreyre,
Ebu Said el-Hudri ve Sa'd b. Ebu Vakkas'ı görmüş, Enes b. Malik'ten hadis
dinlemiştir. Abdullah b. Abbas'tan da rivayette bulunduğu belirtilmekle
birlikte (İbn Hacer, I, 199), bu rivayetlerin daha çok Ebu Malik ve Ebu Salih
kanallarıyla geldiği kaydedilmektedir.
Tabiin döneminden Mürre et-Tayyib el-Hemdani, Yahya b. Abbad,
Ebu Salih Bazan, Sa'd b. Ubeyde, Ebu Abdurrahman es-Sülemi, Ata b. Ebu Rebah ve
İkrime el-Berberi gibi isimlerden hadis rivayet etmiştir. Kendisinden de Esbat
b. Nasr el-Hemdani, Süfyan es-Sevri, Şu'be b. Haccac, İsrail b. Yunus es-Sebii,
Zaide b. Kudame ve Ebu Bekir b. Ayyaş gibi alimler rivayette bulunmuştur.
ELEŞTİRİLER VE TARTIŞMALAR
Süddi, Şia mezhebine meylettiği iddiasıyla eleştirilmiştir.
Bazı kaynaklarda, Ebu Bekir ve Ömer hakkında olumsuz sözler söylediği öne
sürülmüş, ancak bu iddialar kesin delillerle desteklenmemiştir. Hadis
otoriteleri arasında, Süddi'nin güvenilirliği konusunda farklı görüşler
bulunmakla birlikte, Buhari ve Ahmed b. Hanbel'in onu "sika" olarak
kabul etmesi, güvenilirliğinin sorgulanmayacağını göstermektedir.
TEFSİR VE RİVAYETLERİ
Süddi'nin tefsire dair rivayetleri önemli olup, 100'den
fazla nüzul sebebine dair aktarımda bulunduğu bilinmektedir. Ancak Kufe
Mescidi'nin kapısında dersler vererek İsrailiyat türü anlatılara yer vermesi
eleştirilere neden olmuştur.
Onun tefsir anlayışı, halkın ilgisini çekecek şekilde kurgulanmış olup, bazı alimler tarafından fazla serbest bulunduğu için tenkit edilmiştir. İbn Kesir, Süddi aracılığıyla gelen bazı rivayetlerin, diğer dinlerden alındığını ileri sürmüştür.
Sıkça Sorulan Sorular
Cevap: Süddi, Kufe'de yaşamış, hadis ve tefsir alanında çok sayıda rivayet bırakmış bir İslam Alimi'dir.
Soru: Süddi'nin en bilinen eserleri nelerdir?
Cevap: Tefsirü's-Süddi, Kitabu'n-Nasih ve'l-Mensuh ve el-Meğazi ve's-Siyer en önemli eserleri arasında yer alır.
Soru: Hadis otoriteleri Süddi hakkında ne düşünmüştür?
Cevap: Bazı otoriteler onu güvenilir kabul ederken, bazıları eleştirmiştir. Ancak rivayetleri muteber hadis kaynaklarında geçmektedir.
Soru: Süddi'nin Şii olduğu iddiaları doğru mudur?
Cevap: Kaynaklarda bu konuda farklı görüşler bulunsa da, kesin kanıt sunulmamıştır.
Soru: Süddi neden eleştirilmiştir?
Cevap: İsrailiyat rivayetlerine fazla yer vermesi ve bazı alimlerin hoş görmediği anlatıları aktarması nedeniyle eleştirilmiştir.
