İBN HİŞÂM KİMDİR?
İbn Hişâm (ö. 218/833), İslam
tarihçisi, dil ve ensâb âlimidir. Basra'da dünyaya gelmiş, Yemen asıllı Himyer
kabilesinin Meâfirî koluna bağlı olduğu yaygın olarak kabul edilir. Zehebî,
onun Zühl kabilesinin Sedûs kolundan olduğunu ifade eder. Tahsilini Basra'da
tamamladıktan sonra Mısır'a yerleşmiş ve hayatının geri kalanını Fustat
şehrinde geçirmiştir. İmam Şâfiî ile dil ve şiir üzerine önemli sohbetler
gerçekleştiren İbn Hişâm, derin bir Arap dili bilgisine sahiptir.
İBN HİŞÂM'IN ÜNLÜ ESERİ: ES-SÎRETÜ’N-NEBEVİYYE
İbn Hişâm, özellikle İbn İshak'ın
siyer kitabını düzenleyerek ortaya koyduğu "es-Sîretü’n-nebeviyye"
adlı eseriyle ünlenmiştir. Bu eser, Hz. Peygamber (SAV)'in hayatına dair
günümüze ulaşmış en eski ve güvenilir kaynak olarak kabul edilir. İbn Hişâm,
İbn İshak’ın rivayetlerini temel alarak eseri kısaltmış, bazı konuları ekleyip
çıkarmış ve dil açısından önemli düzeltmeler yapmıştır.
ES-SÎRETÜ’N-NEBEVİYYE'NİN ÖZELLİKLERİ VE KATKILARI
İbn Hişâm eserinde, Kur’an’da
geçmeyen ve Hz. Peygamber (SAV)'le doğrudan ilişkili olmayan konulara yer
vermemiş, rivayetlerin güvenirliğine özellikle dikkat etmiştir. Ayrıca
şiirlerin vezin ve dil yapısını düzelterek, Arap dili bilgisini açıkça ortaya
koymuştur. Esere kendi eklediği bölümleri "kāle İbn Hişâm" ifadesiyle
belirtmiştir.
ES-SÎRETÜ’N-NEBEVİYYE'NİN YAYINLARI VE ŞERHLERİ
Eser, birçok kez basılmış ve farklı
araştırmacılar tarafından tahkik edilmiştir. Mustafa es-Sekkā, İbrâhim
el-Ebyârî, Muhammed Muhyiddin Abdülhamîd gibi isimlerin tahkikleri yaygın
olarak kullanılmıştır. Endülüslü muhaddis Süheylî'nin esere yaptığı geniş şerh
"er-Ravżü’l-ünüf" oldukça önemlidir. Bu şerhin muhtasarları ve
çeşitli şerhler de yazılmış ve basılmıştır.
Eser ayrıca birçok dile çevrilmiş,
manzum hale getirilmiş ve çeşitli muhtasarları hazırlanmıştır. Türkçe’ye ilk
kez III. Murad döneminde çevrilen eser, modern dönemde Hasan Ege gibi
çevirmenler tarafından tam olarak Türkçe'ye aktarılmıştır.
İBN HİŞÂM'IN DİĞER ESERLERİ
İbn Hişâm'a atfedilen diğer eserler
arasında "Kitâbü’t-Tîcân" bulunmaktadır ancak bu eserin gerçek tarihî
değeri tartışmalıdır. Ayrıca İbn İshak’ın şiirlerinde geçen garîb kelimeleri
açıklayan küçük bir risâlesi olduğu da bazı kaynaklarda geçer.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Soru: İbn Hişâm kimdir?Cevap: İbn Hişâm, es-Sîretü’n-nebeviyye adlı eseriyle tanınan, İslam tarihçisi ve dil âlimidir.
Soru: es-Sîretü’n-nebeviyye neden önemlidir?
Cevap: Hz. Peygamber (SAV)'in hayatına dair günümüze ulaşan en eski ve en güvenilir kaynak olması nedeniyle önemlidir.
Soru: İbn Hişâm esere hangi katkılarda bulunmuştur?
Cevap: İbn İshak’ın eserini kısaltmış, rivayetlerin güvenilirliğini sağlamış ve dil ile şiir açısından çeşitli düzenlemeler yapmıştır.
Soru: es-Sîretü’n-nebeviyye hangi dillere çevrilmiştir?
Cevap: Türkçe, Farsça, Almanca ve Urduca gibi dillere çevrilmiştir.
Soru: İbn Hişâm'ın başka hangi eserleri vardır?
Cevap: Kitâbü’t-Tîcân adlı eser ona atfedilmekte ancak tarihî değeri sınırlıdır.
es-Sîretü’n-nebeviyye Eseri
