ŞAH VELİYYULLAH VE ESERİNİN ÖNEMİ
El-Fevzül-Kebîr, İslam Alimi Şah
Veliyyullah ed-Dihlevî (ö. 1176/1762) tarafından kaleme alınmış, tefsir usulü
alanında önemli bir eserdir. Müellif, eserinin kısa giriş bölümünde, diğer
tefsir kitaplarında bulunmayan özgün bilgileri sunduğunu ve bu bilgilerin
Kur'an'ın doğru anlaşılmasına büyük katkı sağlayacağını belirtir. Eser, beş ana
bölümden oluşmakta ve her bölüm de kendi içinde farklı fasıllara ayrılmaktadır.
KUR’ÂN-I KERÎM’İN İÇERDİĞİ BEŞ TEMEL İLİM
Eserin birinci bölümü, Kur’an’ın
içerdiği beş temel ilim üzerine yoğunlaşır. Burada Ahkâmü'l-Kur’ân konuları,
Kur'an’ın cedel (delil getirme) ve irşad (yol gösterme) yöntemleri, Kur’an
kıssaları ve âhiret hayatına dair önemli açıklamalar yer alır.
KUR'AN'I ANLAMADA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER
İkinci bölüm, Kur’an’ın
anlaşılmasında yaşanan zorluklara ve bunların çözümlerine ayrılmıştır. Bu
bölümde Garîbü’l-Kur’ân, Nesih, Esbâb-ı Nüzûl, Kur’an’ın edebî üslubu, Muhkem
ve Müteşâbih gibi konular detaylı şekilde ele alınmıştır. Özellikle nesih
meselesi derinlemesine incelenmiş, İmam Süyûtî'nin mensuh olduğunu belirttiği
yirmi bir âyetten sadece beş tanesinde gerçekten nesih olduğu ortaya konmuştur.
KUR’AN’IN EŞSİZ ÜSLÛBU VE İ‘CÂZI
Eserin üçüncü bölümünde, Kur’ân-ı
Kerîm'in eşsiz üslûbu ve tertip düzeni üzerinde durulmuştur. Müellif, Kur’an
ayetlerinin konulara göre bölümlere ayrılmamasının hikmetini açıklar ve
Kur’an’daki ayetleri şiirdeki beyitlerle karşılaştırarak örnekler verir. Bu
bölümde Kur'an’ın benzersiz üstünlüğü ve i‘câz yönleri maddeler halinde
sunulmaktadır.
TEFSİR ÇEŞİTLERİ VE METOTLARI
Dördüncü bölüm, kelâmî, fıkhî,
lugavî ve tasavvufî tefsir türlerini ele alır. Ayrıca sahâbe ve tâbiînden gelen
rivayetlerin değerlendirilmesi, esbâb-ı nüzûl ve nesih meseleleri gibi konular
üzerinde durulmuştur. Bu bölümde ayrıca hüküm çıkarma yöntemleri, Kur’an’ın
zâhirî ve bâtınî anlamları ve vehbî bilgiler de ele alınmıştır.
GARÎBÜ’L-KUR’ÂN VE ESBÂB-I NÜZÛL'ÜN DETAYLI İNCELENMESİ
Beşinci bölüm, Garîbü’l-Kur’ân ve
Esbâb-ı Nüzûl konularına ayrılmıştır. Müellif, daha önce değindiği bu iki
konuyu önemleri sebebiyle ayrı bir bölümde yeniden ele almış ve sûre sırasına
göre âyetlerde geçen garip kelimeler ile nüzûl sebeplerine dair çeşitli
kaynaklardan derlediği rivayetleri aktarmıştır.
Eser, tefsir usulünün tüm konularını kapsamamakla birlikte, müellifin medrese eğitimi, tasavvuf terbiyesi ve ledün ilminden aldığı ilham nedeniyle, kendine has özgün ve veciz bir anlatıma sahiptir.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Soru: El-Fevzül-Kebîr hangi konuları kapsar?Cevap: Tefsir usulü alanında, Kur’an'ın anlaşılmasına dair zorluklar, nesih, esbâb-ı nüzûl ve Kur’an'ın eşsiz üslûbu gibi konuları içerir.
Soru: Eserin en önemli özelliği nedir?
Cevap: Diğer eserlerde bulunmayan özgün bilgileri ve Kur’an’ın anlaşılmasına dair özel yaklaşımları içermesidir.
Soru: Eser hangi dillere tercüme edilmiştir?
Cevap: Arapça, Türkçe ve İngilizce dillerine tercüme edilmiştir.
Soru: Eserde hangi tefsir türleri ele alınmıştır?
Cevap: Kelâmî, fıkhî, lugavî ve tasavvufî tefsir çeşitleri detaylıca incelenmiştir.
Soru: Neshin kapsamlıca incelendiği bölüm hangisidir?
Cevap: İkinci bölümde nesih meselesi ayrıntılı şekilde incelenmiş ve gerçek nesih olan ayetler belirtilmiştir.
el-Fevzu'l Kebir fi Usuli't Tefsir Eseri
