KIRAAT, TEFSİR VE NAHİV ALİMİ
SEMÎN EL-HALEBÎ KİMDİR?
Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b.
Yûsuf b. İbrâhîm (Abdiddâim) el-Halebî, 756/1355 yılında vefat etmiş olan,
kıraat, tefsir ve nahiv ilimlerinde otorite kabul edilen bir İslam âlimidir.
Halep'te dünyaya gelmiş, hayatının bir bölümünü burada geçirmiştir. Fiziksel
yapısından dolayı kendisine verilen "Semîn" (şişman, besili)
lakabıyla tanınmıştır.
İLMÎ HAYATI VE EĞİTİMİ
Semîn el-Halebî'nin eğitim hayatının
ilk dönemi hakkında net bilgiler yoktur. İlim yolculuğuna çıktığı Mısır’da uzun
yıllar yaşayan Semîn, burada Ebû Hayyân el-Endelüsî’den nahiv, Takıyyüddin
es-Sâiğ’den ve Ahmed b. Muhammed b. İbrâhim el-Aşşâb’dan kıraat eğitimi
almıştır. Mısır’da İbn Tolun Camii ve İmam Şâfiî Camii’nde dersler vermiş,
kadılık vekilliği ve vakıf idareciliği görevlerinde bulunmuştur. Şâfiî
mezhebine bağlı olan Semîn, fakih ve edip kimliğiyle de bilinir.
SEMÎN EL-HALEBÎ'NİN ESERLERİ
1. Et-Tefsîrü’l-Kebîr Semîn el-Halebî’nin kapsamlı
tefsiridir ancak günümüze ulaşıp ulaşmadığı belirsizdir.
2. El-Kavlü’l-Vecîz fî
Ahkâmi’l-Kitâbi’l-Azîz Müellifin el yazısıyla günümüze ulaşan nüshaları mevcuttur.
3. Ed-Dürrü’l-Masûn fî
Ulûmi’l-Kitâbi’l-Meknûn Kur’an'ın i'rabına dair yazılmış önemli bir eserdir. Müellif, hocası Ebû
Hayyân’ın eserinden faydalanmış, ancak onu çeşitli noktalarda eleştirmiştir. Bu
eser üzerinde pek çok akademik çalışma yapılmış ve eser yayınlanmıştır.
4. Şerhu’t-Teshîl İbn Mâlik’in "Teshîlü’l-Fevâid"
adlı eserinin şerhidir; günümüze ulaşması hakkında net bilgi yoktur.
5. El-İkdu’n-Nadîd fî Şerhi’l-Kasîd Şâtıbî’nin kıraat ilmine dair
manzum eserinin açıklamalı şerhidir. Yazma nüshaları mevcuttur.
6. Umdetü’l-Huffâz fî Tefsîri
Eşrefi’l-Elfâz Kur'an'daki
garip kelimeleri açıklayan, kapsamlı bir eserdir. Kelimeler önce kök harflerine
göre sıralanır ve anlamları detaylandırılır.
7. El-Ecvibe alâ Suâli Ebî Hayyân Eser, Ebû Hayyân’ın sorularına
verilen cevapları içermektedir.
8. Kitâbü’n-Nahvi ve’l-İ'râb Semîn el-Halebî tarafından kaleme
alınan, nahiv ve i'rab üzerine bir eserdir.
9. Şerhu Kasîdeti’n-Nâbiğa Nâbiğa'nın şiirlerine dair yapılmış
bir açıklamadır.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Soru: Semîn el-Halebî kimdir?Cevap: Semîn el-Halebî, kıraat, tefsir ve nahiv alanlarında önemli eserler veren, 14. yüzyılda yaşamış bir İslam âlimidir.
Soru: Semîn el-Halebî’nin en meşhur eseri hangisidir?
Cevap: Ed-Dürrü’l-Masûn fî Ulûmi’l-Kitâbi’l-Meknûn adlı Kur'an i'rabına dair eseridir.
Soru: Semîn el-Halebî hangi alanlarda eğitim almıştır?
Cevap: Nahiv, kıraat ve tefsir alanlarında derin eğitim almıştır.
Soru: Semîn el-Halebî hangi şehirde yaşamıştır?
Cevap: Halep'te doğmuş, daha sonra Mısır’da yaşamıştır.
Soru: Semîn el-Halebî hangi mezhebe mensuptur?
Cevap: Şâfiî mezhebine mensuptur.
ed-Dürrü’l-masûn fî ʿulûmi’l-kitâbi’l-meknûn Eseri
