SÜFYÂN ES-SEVRÎ KİMDİR?
Ebû Abdillâh Süfyân b. Saîd b. Mesrûk es-Sevrî el-Kûfî (ö. 161/778), kendi adıyla bilinen fıkıh mezhebinin kurucusu, tefsir ve hadis âlimi, zâhid kişiliğiyle tanınmış bir İslam âlimidir. Kaynaklarda doğum tarihi 95 ile 98 (715-716) arasında değişen tarihlerde kaydedilir. Küçük yaşta ailesi Kûfe’ye yerleşmiş olup, Temîm kabilesinin Sevr koluna mensup olduğundan "Sevrî" nisbesiyle anılır. Ailesi ilimle meşgul, babası ve annesi hadis rivayet eden saygın şahsiyetlerdi.
İLMÎ EĞİTİMİ VE YOLCULUKLARI
Süfyân es-Sevrî, genç yaşlarda babasından hadis öğrenmeye başladı ve kısa sürede ilmî çevrelerde ün kazandı. Kûfe’nin büyük âlimlerinden hadis, fıkıh ve kıraat eğitimi aldı. Mekke, Medine, Basra, Şam ve Yemen gibi önemli ilim merkezlerini ziyaret ederek buralardaki ünlü âlimlerden ders aldı. Özellikle Amr b. Dînâr, İbn Cüreyc, Evzâî ve Ca‘fer es-Sâdık gibi âlimlerden tefsir, hadis ve fıkıh tahsil etti.
SİYASÎ TAVRI VE ZÜHD HAYATI
Abbâsî halifesi Mansûr’un kendisine yaptığı kadılık teklifini reddeden Süfyân, yönetimle arasına mesafe koyarak zühd hayatını tercih etti. Ömrünün son yıllarını gizlenerek ve sürekli yer değiştirerek geçirdi. Abbâsî yönetimine yönelik ağır eleştirileri nedeniyle çeşitli baskılarla karşılaştı, hayatının büyük bölümünü gizlilik içinde yaşadı ve sonunda 161 (778) yılında Basra'da vefat etti.
ESERLERİ VE İLMÎ FAALİYETLERİ
Süfyân es-Sevrî’nin en önemli eserleri arasında "et-Tefsîr", "el-Câmiʿu’l-kebîr", "el-Câmiʿu’s-sağîr", "Kitâbü’l-Ferâiz" ve "Kitâbü’l-İʿtikād" bulunmaktadır. Özellikle "et-Tefsîr" ve "el-Câmiʿu’l-kebîr" dönemin önemli kaynakları arasında kabul edilir. Eserleri, İslâm fıkhı ve hadis literatürüne önemli katkılar sağlamıştır.
İLMÎ ŞAHSİYETİ VE ETKİLERİ
Süfyân es-Sevrî, hadis ilmi başta olmak üzere fıkıh ve tefsir sahasında önemli bir isimdir. Hadisleri fıkhî konulara göre sınıflandıran ilk âlimlerden biridir. Cerh ve ta‘dîl ilminin gelişimine de katkıda bulunmuştur. Kendisinden yaklaşık 1000 civarında öğrenci ilim öğrenmiş, görüşleri geniş bir coğrafyaya yayılmıştır.
Sevrî mezhebi, yaklaşık beş asır boyunca İslâm dünyasının çeşitli bölgelerinde varlığını sürdürmüştür. Özellikle Irak, Şam ve Horasan bölgelerinde yaygınlaşmıştır.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Soru: Süfyân es-Sevrî kimdir?Cevap: Süfyân es-Sevrî, kendi adıyla anılan fıkıh mezhebinin kurucusu, hadis, tefsir ve fıkıh âlimidir.
Soru: Süfyân es-Sevrî hangi eserleri yazmıştır?
Soru: Süfyân es-Sevrî’nin mezhebi bugün var mıdır?
Cevap: Hayır, yaklaşık beş asır varlığını sürdürmüş, ancak daha sonra diğer mezhepler arasında erimiştir.
Soru: Süfyân es-Sevrî'nin ilmî etkileri nelerdir?
Cevap: Hadislerin fıkıh bablarına göre tasnifi ve hadis ilminde cerh ve ta‘dîl çalışmalarına katkısı büyüktür.
Soru: Süfyân es-Sevrî hangi bölgelerde ilim tahsil etmiştir?
Cevap: Kûfe, Mekke, Medine, Basra, Şam, Yemen ve Horasan gibi bölgelerde eğitim almıştır.
